Θεματική 4 Συνεργασία με οικογένειες και στενό περιβάλλον
Το κοινωνικό-οικολογικό μοντέλο τονίζει τη σημασία της εργασίας σε διάφορα επίπεδα για την αντιμετώπιση του συνόλου παραγόντων που επηρεάζουν άτομα και πληθυσμούς.
Εάν τα σχολεία έχουν μια ξεκάθαρη πολιτική ενάντια στην κατανάλωση αλκοόλ στους σχολικούς χώρους, η αποδοχή κατανάλωσης αλκοόλ από ανήλικους εκ μέρους των γονιών και της ευρύτερης κοινότητας πιθανόν να έχει μικρότερη επίδραση αν η πρόληψη περιλαμβάνει αλλαγές στη σχολική πολιτική και επιπρόσθετα, εκπαίδευση για τους γονείς σχετικά με τους κινδύνους της κατανάλωσης αλκοόλ από ανήλικούς ή πολιτικό διάταγμα που απαιτεί τη συμμετοχή των πωλητών αλκοόλ στην εκπαίδευση.
Ο πίνακας προσφέρει μια επισκόπηση των συντονισμένων στρατηγικών πρόληψης
| Επίπεδο | Επικίνδυνος Παράγοντας | Προστατευτικός Παράγοντας | Παράδειγμα Στρατηγικής |
|---|---|---|---|
|
Άτομο |
|
|
|
|
Σχέση |
|
|
|
|
Κοινότητα |
|
|
|
|
Κοινωνικό |
|
|
|
Οι σχολικές παρεμβάσεις μπορούν να ασκήσουν κάποια επίδραση στην πρόληψη, βραχυπρόθεσμα.
Καθώς το σχολείο διαδραματίζει μεγάλο ρόλο στις ζωές των νέων, τα σχολεία μπορούν να αποτελέσουν ένα κεντρικό συντονιστικό ίδρυμα για την πρωταρχική πρόληψη και συνδέοντας τα με οικογένειες, τα μέσα, και κοινοτικές πολιτικές (Stigler, Neusel, and Cheryl, 2011).
Θα παρουσιαστούν δύο στοιχειοθετημένα προγράμματα, όπως περιγράφονται και αναφέρονται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ) για το πως να μιλούμε για το αλκοόλ σε νεαρούς/ες μαθητές/τριες (2017).
Το πρώτο είναι ένα ισπανικό επιλεκτικό πολυσύνθετο πρόγραμμα, που έχει ως στόχο την πρόληψη κατανάλωσης αλκοόλ στα παιδιά που παρουσιάζουν συμπεριφορά υψηλού κινδύνου και το δεύτερο ένα γερμανικό πρόγραμμα ενδεδειγμένης πρόληψης που έχει ως στόχο παιδιά με γονείς που κάνουν κατάχρηση ουσιών, που με τη σειρά τους βρίσκονται σε σημαντικό κίνδυνο έναρξης χρήσης ουσιών και ανάπτυξης άλλων ψυχικών διαταραχών.
Υπάρχουν μερικές ενδείξεις ότι οι πολυσύνθετες παρεμβάσεις μπορούν να έχουν κάποια αποτελέσματα που παρεμβαίνουν στην προβληματική κατανάλωση αλκοόλ σε νεαρά άτομα, ιδιαίτερα στην καθυστέρηση κατανάλωσης αλκοόλ στην περίπτωση παιδιών σε υψηλό κίνδυνο.
Παρόλα αυτά ,πολύ λίγες ενδείξεις υπάρχουν ότι αυτές οι προσεγγίσεις είναι πιο αποτελεσματικές από αυτές με μόνο ένα στοιχείο.
Στην περίπτωση του EmPeCemos, μπορούμε να πούμε ότι είναι μια αποτελεσματική στρατηγική επιλογής καθώς έχει ως στόχο νεαρά άτομα με γνωστούς ατομικούς επικίνδυνους παράγοντες για κατανάλωση αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένων επικίνδυνων παραγόντων προσωπικότητας ή συμπεριφορικά προβλήματα πριν την έναρξη κατανάλωσης αλκοόλ.
Αυτά τα προγράμματα επιδεικνύουν ισχυρές και μακροπρόθεσμες επιδράσεις στην έναρξη κατανάλωσης αλκοόλ, υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, και στα συμπτώματα προβληματικής κατάποσης αλκοόλ σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου.
Επιλεκτικές στρατηγικές πρόληψης (για ένα συγκεκριμένο πληθυσμό του σχολείου) μπορεί επίσης να ωφελήσουν το γενικό πληθυσμό.
Αντίθετα, στην περίπτωση που αυτές οι επιλεκτικές προσεγγίσεις χρησιμοποιούνται σε μαθητές/τριες που καταναλώνουν αλκοόλ και μαθητές/τριες που παρουσιάζουν συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, έχει αποδειχθεί ότι η νεολαία υιοθέτησε τους ανεπιθύμητους κανόνες για τους οποίους έμαθε και υιοθετεί θετικούς κανόνες.
| Παιδιά μικρότερα από 10 ετών |
|---|
|
EmPeCemos (Ισπανία) |
|
Περιγραφή μεθοδολογίας: Στοχεύει σε παιδιά (7-10 ετών) με πρώιμη εμφάνιση προβλημάτων συμπεριφοράς και διεξάγεται σε μικρές ομάδες των 5-10 ατόμων και 1-2 συντονιστές/τριες για κάθε συνεδρία. Περιέχει 3 συστατικά που έχουν ως στόχο να φέρουν αλλαγές στο παιδί και στο κοντινότερο του περιβάλλον. 1) Οικογενειακό συστατικό (12 συνεδρίες), το οποίο εκπαιδεύει γονείς στις κατάλληλες γονεϊκές πρακτικές και προωθεί θετικές σχέσεις στην οικογένεια και με το σχολείο. Αυτές οι συνεδρίες είναι:
2) Ένα συστατικό που έχει ως στόχο τα παιδιά (12 συνεδρίες), για να αναπτύξουν συναισθηματικές δεξιότητες (αναγνώριση και ρύθμιση συναισθημάτων), γνωστικές δεξιότητες (υιοθέτηση προοπτικών και επίλυση προβλημάτων), και κοινωνικές δεξιότητες (μη-λεκτική επικοινωνία και καθιέρωση σχέσεων φιλίας). Η δομή περιλαμβάνει δύο (2) γενικές συνεδρίες:
Επιπρόσθετα, συμπεριλαμβάνει τρία (3) συγκεκριμένα θέματα εμποδίων (μπλοκ), τα οποία χωρίζονται σε συνεδρίες.
3) Ένα συστατικό έχει ως στόχο τους/τις εκπαιδευτικούς (8 συνεδρίες) για να τους εξοπλίσει με την προώθηση θετικών συμπεριφορών στην τάξη, διαχείριση συμπεριφορών που προκαλούν αναστάτωση, και συνεργασία με την οικογένεια. Οι συνεδρίες ήταν:
Υπάρχει μια στενή συνεργασία μεταξύ όλων των συστατικών:
Όσον αφορά τη μεθοδολογία των συνεδριών, συμπεριλαμβάνονται διάφορες δυναμικές, σύμφωνα με τις αρχές κοινωνικής μάθησης και τις γνωστικό-συμπεριφορικές αρχές: οδηγίες μέσω οθόνης, συζήτηση, παρατήρηση, μοντελοποίηση, καθοδηγούμενες συμπεριφορικές δοκιμές, ανατροφοδότηση και πρακτική σε φυσικά περιβάλλοντα. Αυτού του είδους η εξάσκηση έχει αποδειχθεί κεντρικό συστατικό μέσα στο πρόγραμμα καθώς βασίζεται σε συνθήκες της καθημερινής ζωής, που σχεδιάζονται και επιτηρούνται από το πρόγραμμα και εφαρμόζονται σε συγκεκριμένα προβλήματα για κάθε συμμετέχοντα/ουσα. Με αυτό τον τρόπο, οι μαθητές/τριες έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τα προβλήματα τους και να βρουν λύσεις σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. |
| Παιδιά ηλικίας 8-12 ετών |
|---|
|
Trampoline (Γερμανία) |
|
Περιγραφή μεθοδολογίας: Αυτό το προληπτικό πρόγραμμα είναι επιλεκτικό και έχει ως στόχο παιδιά ηλικίας 8-12 ετών από οικογένειες με τουλάχιστον ένα γονέα που κάνει χρήση ουσιών και έχει ως στόχο την πρόληψη διαταραχών χρήσης ουσιών. Οι κύριοι στόχοι είναι:
Αυτό το προληπτικό πρόγραμμα περιέχει στοιχεία ψυχοεκπαίδευσης, δεξιοτήτων συναισθηματικής ρύθμισης, ενίσχυσης της αυτοαποτελεσματικότητας και αυτοεκτίμησης, διαχείρισης άγχους, και στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων. Το υλικό περιέχει 9 ενότητες:
Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει εννέα ενότητες 90 λεπτών για παιδιά, καθώς και δύο προαιρετικές συνεδρίες για τους γονείς τους. Η κάθε ενότητα ακολουθεί την ίδια δομή για τα παιδιά:
Αυτή η δομή θεωρείται χρήσιμη για αυτά τα παιδιά που η κατάλληλη προσοχή συχνά είναι ελλιπής στο σπίτι. Η μεθοδολογία περιλαμβάνει εξάσκηση και αναπαράσταση ρόλων. Αναφορικά με τις ενότητες για τους γονείς, υπάρχει μια στην αρχή της παρέμβασης και μια στο τέλος. Η πρώτη έχει ως στόχο την ενημέρωση των γονιών για την παρέμβαση και των επικίνδυνων και προστατευτικών παραγόντων για τα παιδιά τους όταν μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με ουσίες. Οι γονείς μοιράζονται τις ελπίδες τους και ενθαρρύνονται να χρησιμοποιήσουν τις γονεϊκές τους δεξιότητες με τα παιδιά τους. Στο τέλος της παρέμβασης, αυτή η ενότητα περιλαμβάνει μερικά αποτελέσματα σχετικά με το πρόγραμμα και οι γονείς κάνουν ερωτήσεις που μπορεί να προέκυψαν κατά τη διάρκεια της περιόδου παρέμβασης στο σπίτι ή να ζητήσουν στήριξη εάν θεωρούν ότι το χρειάζονται. Για αυτές τις δύο ενότητες, υπάρχει ένα εγχειρίδιο για τους γονείς να ακολουθήσουν. Σε περίπτωση που υπάρχει ενδιαφέρον, εξετάστε το “Project Northland”, το οποίο θεωρήθηκε ως ιδιαίτερα αποτελεσματικό πρόγραμμα, και περιλάμβανε σχολικά εκπαιδευτικά προγράμματα, κοινοτικές δραστηριότητες, και περιβαλλοντικές στρατηγικές που μείωσαν την διαθεσιμότητα αλκοόλ για τη νεολαία. Δραστηριότητα: Με βάση τις μεθοδολογίες που έχουν περιγραφεί στις μελέτες περίπτωσης, μπορείτε να προσαρμόσετε το πλάνο μαθήματος σας όσον αφορά τη μεθοδολογία ή τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ούτως ώστε να το κάνετε πιο κατάλληλο για την εργασία στην πρόληψη κατανάλωσης αλκοόλ με τους/τις μαθητές/τριες σας. |