Θεματική 4 Επικοινωνία με Ενσυναίσθηση

Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων και της άποψης κάποιου. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι συμφωνείτε ή υιοθετείτε τα συναισθήματα και τις απόψεις τους. Όταν αξιοποιείται η ενσυναίσθηση με τα παιδιά και τους εφήβους, αισθάνονται ότι τους ακούνε οι άλλοι, τους κατανοούν και τους υποστηρίζουν. Οι ενήλικες θα πρέπει να αποφεύγουν να χαρακτηρίζουν τα συναισθήματα του παιδιού ως «σωστά» ή «λάθος», να βιάζονται να βγάλουν συμπεράσματα ή να αντιδρούν αμέσως σε αυτό που βλέπουν ή ακούνε. Αντίθετα, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουν ότι οι αντιδράσεις ή τα συναισθήματα των παιδιών συνδέονται βαθιά με τις ανάγκες τους, τις οποίες προσπαθούν να επικοινωνήσουν, και πως δεν είναι εγγενείς στην προσωπικότητα του παιδιού. Οι νέοι μπορεί να αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι με τους ενήλικες που τους δείχνουν ενσυναίσθηση και παρέχουν την απαραίτητη αίσθηση ασφάλειας για να επικοινωνήσουν αυτά που νιώθουν και σκέφτονται.

Υπάρχουν τέσσερα βασικά στοιχεία για την εκδήλωση ενσυναίσθησης:

1. Βάλτε στην άκρη τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας και προσπαθήστε να κατανοήσετε την οπτική γωνία του παιδιού
2. Σταματήστε να βγάζετε γρήγορα συμπεράσματα και να είστε επικριτικοί
3. Προσπαθήστε να κατανοήσετε τι νιώθει το παιδί. Θυμηθείτε μια στιγμή που μπορεί να είχατε νιώσει το ίδιο
4. Δείξτε προβληματισμό και ότι προσπαθείτε να καταλάβετε τι περνάνε χωρίς να βιαστείτε να διορθώσετε το πρόβλημά τους, λέγοντας για παράδειγμα «αισθάνομαι ότι νιώθεις φοβισμένος/απογοητευμένος κ.λπ.»

Πρώτα απ ‘όλα, για να δείξουν ενσυναίσθηση στους νέους, οι ενήλικες θα πρέπει να μάθουν πώς να έχουν ενσυναίσθηση με τον εαυτό τους.

• Προσφέρετε στον εαυτό σας ένα διάλειμμα – Όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα και υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα σε εσάς και ένα νεαρό άτομο, αντί να χάσετε την ψυχραιμία σας και να τους φωνάξετε, κάντε ένα διάλειμμα. Υποδεχτείτε όλα τα συναισθήματα που βιώνετε αυτήν τη στιγμή. Ακόμη και τα αρνητικά συναισθήματα είναι ευπρόσδεκτα, αλλά αντί να αντιδράσετε σε αυτά, προσπαθήστε να πείτε κάτι παρήγορο. Μπορεί να είναι οτιδήποτε σας κάνει να αισθάνεστε καλύτερα, για παράδειγμα: «Δεν είσαι κακός άνθρωπος» ή «Όλοι μπορούν να μάθουν από τα λάθη τους»
• Μην προσπαθείτε να βρείτε μια λύση αμέσως – αφιερώστε χρόνο για να σκεφτείτε και να αναγνωρίσετε γιατί η συμπεριφορά του παιδιού σας σάς αναστατώνει τόσο πολύ. Ποιες είναι οι αξίες σας και πώς η συμπεριφορά του παιδιού είναι αντίθετη με τις δικές σας αξίες. Πώς δημιουργήθηκαν αυτές οι αξίες και πώς μπορείτε να μάθετε νέους τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων σας όταν αυτά παραβλέπονται
• Αποδεχτείτε το παιδί όπως είναι, ακόμα κι αν είναι αρκετά διαφορετικό από εσάς. Όταν τα παιδιά γίνονται αποδεκτά από τους ενήλικες, είναι πιο πιθανό να αισθάνονται ότι τα εκτιμούν και τα κατανοούν ως ανεξάρτητους ανθρώπους και έτσι, δημιουργείτε μια ισχυρή και έμπιστη σχέση μαζί τους
• Αποδεχτείτε τα δικά σας συναισθήματα – καταλάβετε ότι ακόμη και τα αρνητικά συναισθήματα είναι μέρος μιας ανθρώπινης σχέσης και το να είσαι γονιός ή δάσκαλος είναι ένας δύσκολος ρόλος. Αν αγκαλιάσετε όλα τα συναισθήματα, θα μάθετε ευκολότερα να τα διαχειρίζεστε

Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε αυτές τις φράσεις όταν τους μιλάτε:

• Καταλαβαίνω τι λες
• Πρέπει να είναι δύσκολο να νιώθεις έτσι
• Καταλαβαίνω ότι αυτό που βιώνεις είναι πρόκληση για σένα
• Εκτιμώ που το μοιράστηκες μαζί μου
• Πώς σε έκανε να νιώσεις αυτό;
• Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο να το μοιραστείς μαζί μου. Σε ευχαριστώ που μου δείχνεις εμπιστοσύνη.
• Έχω περάσει κι εγώ αυτή τη δύσκολη κατάσταση
• Καταλαβαίνω γιατί νιώθεις τόσο ενοχλημένος
• Στηρίζω εσένα και αυτό που αποφάσισες να κάνεις
• Πες μου τι μπορώ να κάνω για να σε βοηθήσω

• Προσπαθήστε να επικοινωνήσετε ότι έχετε παρατηρήσει την τεταμένη σχέση σας και εκφράστε τα συναισθήματά σας. Ακόμα κι αν μπορεί να ενοχληθούν ή να διαφωνήσουν, μείνετε συγκεντρωμένοι στο να εξηγήσετε πώς νιώθετε και μην αφήνετε την απάντησή τους να σας αποσπάσει την προσοχή. Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε μια φράση όπως: «Παρατηρώ ότι έχουμε πολλές συγκρούσεις πρόσφατα. Λυπάμαι για αυτό και θέλω να προσπαθήσω να χτίσουμε μαζί μια πιο ήρεμη και δυνατή σχέση».
• Αναγνωρίστε την ευθύνη σας απέναντι στην κατάσταση και αποφύγετε να εστιάσετε στη συμπεριφορά του παιδιού. Δοκιμάστε να πείτε κάτι όπως: «Είμαι πολύ κουρασμένος τον τελευταίο καιρό και τείνω να χάνω την ψυχραιμία μου πιο εύκολα. Θα προσπαθήσω να βρω τρόπους να ηρεμώ και να σου μιλήσω με πιο ψύχραιμο τρόπο».
• Προσπαθήστε να βρείτε τρόπους να περάσετε χρόνο μαζί, κάνοντας κάτι που απολαμβάνετε και οι δύο. Εάν το παιδί συνεχίζει να αρνείται, μην το πιέζετε, αλλά πείτε του ότι θα είστε εκεί αν θέλει να περάσει χρόνο μαζί σας και συνεχίστε να αναζητάτε ευκαιρίες για ποιοτικό χρόνο μαζί του.
• Προσπαθήστε να ενεργήσετε με διαφορετικό, πιο ενσυναισθητικό τρόπο. Αντικαταστήστε μια αρνητική αντίδραση με μια πιο θετική. Αν και μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να δημιουργήσετε ένα νέο πρότυπο επικοινωνίας μαζί τους, αναγνωρίστε ότι θα συνεχίσετε να προσπαθείτε να βελτιώσετε τα πράγματα.
• Καταλάβετε ότι οι προσπάθειές σας θα χρειαστούν χρόνο για να κάνουν τη διαφορά. Το παιδί σας μπορεί να αμφισβητήσει τις προθέσεις σας και να αναρωτηθεί αν θα είστε συνεπείς. Μερικές μέρες μπορεί να φαίνεται ότι δεν υπάρχει πρόοδος, αλλά να έχετε κατά νου ότι οι προσπάθειές σας θα αποδώσουν τελικά.
• Εάν τα πράγματα δεν φαίνεται να βελτιώνονται ή υπάρχουν άλλα σοβαρά προβλήματα, π.χ. κακοποίηση, εξάρτηση ή προβλήματα ψυχικής υγείας, τότε μην φοβάστε να ζητήσετε τη βοήθεια ενός επαγγελματία υγείας. Η απόκτηση της βοήθειας ενός επαγγελματία υγείας θα σας καθοδηγήσει στις προσπάθειες να επικοινωνήσετε με πιο αποτελεσματικό τρόπο και να δημιουργήσετε μια υγιή σχέση.
• Υπάρχει περίπτωση η σχέση να παραμείνει απόμακρη, παρά τις πολυάριθμες προσπάθειες. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να αποδεχτεί την αλλαγή της σχέσης και συζητήστε με άλλους γονείς ή δασκάλους που περνούν την ίδια κατάσταση.
• Η μετάβαση της σχέσης προς μια πιο ισχυρή δεν είναι συνήθως γραμμική. Μερικές φορές μπορεί να φαίνεται ότι κάνετε μερικά βήματα πίσω, και αυτό είναι εντάξει. Μην προσπαθείτε για την τελειότητα, αλλά προσπαθήστε να αναγνωρίσετε και να γιορτάσετε τις μικρές νίκες που έχετε καταφέρει.