Ενότητα 7 Πρόληψη Καπνίσματος στο Σχολείο

Προηγούμενο θέμα
Επόμενο Κεφάλαιο

Θεματική 4 Αυτοπεποίθηση άρνησης

Ενότητα 7 Πρόληψη Καπνίσματος στο Σχολείο Κεφάλαιο 1 Πως να προλάβετε το κάπνισμα των μαθητών στην πράξη Θεματική 4 Αυτοπεποίθηση άρνησης

Ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα της πρόληψης στο σχολικό περιβάλλον είναι οι ορθές, επαρκείς και επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες σχετικά με τις συνέπειες της χρήσης ουσιών, βελτιώνοντας την ανάπτυξη αξιών και κατάρτιση στη δυναμική συμπεριφορά και αντίσταση κατά της χρήσης εθιστικών ουσιών (Antidrug Council of Cyprus, 2020). 

Αναπαράσταση ρόλων (νεαροί/ες έφηβοι)

Σκοπός

Δώστε την ευκαιρία στους/στις μαθητές/τριες να παράξουν ιδέες (brainstorm) και να εξασκήσουν δεξιότητες αντίστασης στην πίεση από συνομήλικους.

Υλικά

Ασπροπίνακας, μαρκαδόροι, υπολογιστής, πρόσβαση στο διαδίκτυο, και προβολέας.

Ροή

Ιδεοκαταιγισμός (5 λεπτά)

Συζητήστε με τους/τις μαθητές/τριες παραδείγματα γεγονότων που επηρεάζουν τις απόψεις τους σχετικά με ηλεκτρονικά τσιγάρα/ στυλό ατμίσματος. Ζητήστε μερικούς/ες εθελοντές/ντριες να μοιραστούν παραδείγματα που τους έρχονται στο μυαλό και προσθέστε τα στο σχέδιο ιδεοκαταιγισμού στον ασπροπίνακα.

Αναπαράσταση ρόλων (10-20 λεπτά)

Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να γίνει σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες. Η επιλογής ομάδας πιθανόν να πάρει περισσότερο χρόνο αλλά μπορεί να είναι πολύ καθηλωτική και επιδραστική.

  • Επιλογή μικρής ομάδας. Για αυτή την επιλογή, χωρίστε την τάξη σε μικρές ομάδες των τριών. Η κάθε ομάδα θα δημιουργήσει και αναπαραστήσει ένα ρεαλιστικό σενάριο ενός νεαρού ατόμου στο οποίο ασκείται πίεση για να ξεκινήσει το κάπνισμα. Έπειτα, η υπόλοιπη τάξη θα αναλογιστεί τρόπους για την ομάδα να επιλύσει το πρόβλημα και η ομάδα θα αναπαραστήσει τις επιλογές του κοινού. 
  • Επιλογή ζευγαριών. Αυτή η επιλογή θα επιτρέψει στους/στις μαθητές/τριες να αναπαραστήσουν με τη σειρά ένα νεαρό άτομο που αντιστέκεται στην πίεση να χρησιμοποιήσει ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο/άτμισμα. Εάν το επιτρέπει ο χρόνος, μερικά ζευγάρια μπορούν να αναπαραστήσουν το σενάριο μπροστά από την τάξη.

Συμβουλή:

Εάν ο χρόνος το επιτρέπει, ζητήστε εθελοντές/ντριες να αναπαραστήσουν ένα από τα σενάρια τους για την ομάδα. Ευχαριστήστε τους/τις μαθητές/τριες για τη συμμετοχή τους και αναγνωρίστε τη σημασία της γλώσσας του σώματος και τον τόνο της φωνής. Το να λες όχι δεν αφορά μόνο πως το λέτε αλλά και πως το λέτε!  

Προαιρετική ομαδική εργασία για τη δημιουργική χρήση της τεχνολογίας:

  1. Χωρίστε την τάξη σε ομάδες των 3-4 μαθητών/τριών. Σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες, οι μαθητές/τριες μπορούν να βιντεοσκοπήσουν τις παραστάσεις αντίστασης τους.
  2. Η κάθε ομάδα πρέπει να επιλέξει ένα άτομο στην ομάδα ως σκηνοθέτη/τρια που θα εργαστεί για να τους κρατήσει προσηλωμένους/ες στο στόχο τους. Τα υπόλοιπα μέλη μπορούν να επιλέξουν να είναι ηθοποιοί, κινηματογραφιστές και/ή επιμελητές/τριες.
  3. Η κάθε ομάδα θα αναπαραστήσει και θα φιλμογραφήσει μια κατάσταση στην  οποία ένας/μια μαθητής/τρια πιέζεται για να χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικά τσιγάρα/στυλό ατμίσματος.
  4. Οι μαθητές/τριες πρέπει να επιδείξουν δημιουργικούς τρόπους για να πουν όχι. Δώστε στους/στις μαθητές/τριες 10 λεπτά για να αποφασίσουν το κείμενο/σενάριο και 15 λεπτά για να το βιντεογραφήσουν χρησιμοποιώντας ένα τηλέφωνο ή μια κάμερα.
  5. Περιφερθείτε στο χώρο, βοηθώντας τις ομάδες εάν χρειάζεται. Δώστε ένα προειδοποιητικό σήμα (για παράδειγμα, “έχετε ακόμα 2 λεπτά”) και έπειτα επαναφέρετε μαζί τις ομάδες.
  6. Την επόμενη μέρα, ο/η κάθε σκηνοθέτης/τρια πρέπει να παρουσιάσει την ομάδα και έπειτα να προβάλει το βίντεο. Βεβαιωθείτε ότι χειροκροτούνται όλες οι ομάδες μετά την προβολή του βίντεο τους.

Δραστηριότητα

Αναπτύξτε μερικές από τις πιο κάτω περιπτώσεις σε σενάρια για αναπαράσταση ρόλων. Αναλογιστείτε τι θέλετε να επιτύχετε με το σενάριο και ποιους ρόλους μπορείτε να εισηγηθείτε στους/στις μαθητές/τριες.  

Περίπτωση 1: Μου προσφέρθηκε τσιγάρο για να μειώσω το άγχος μου όταν μελετώ.

Περίπτωση 2: Σκέφτομαι να ξεκινήσω το κάπνισμα για να χάσω βάρος πριν την τελετή αποφοίτησης.

Περίπτωση 3: Μου έχουν εισηγηθεί, αντί να σταματήσω το κάπνισμα, να αλλάξω σε ηλεκτρονικά τσιγάρα, καθώς δεν είναι επιβλαβή.

Περίπτωση 4: Δεν θέλω να καπνίζω, αλλά νιώθω ότι οι φίλοι/ες μου θα με κατακρίνουν.

Ο τροχός της άρνησης (νεαροί/ές έφηβοι)

Σκοπός

Ξεκινήστε συζήτηση μεταξύ των μαθητών/τριών και βοηθήστε τους να αναλογιστούν διάφορους τρόπους με τους οποίος μπορούν να αρνηθούν ένα προϊόν καπνού όταν τους προσφερθεί.

Υλικά

Κομμάτια από χαρτί, μολύβια, ασπροπίνακας

Ροή
  1. Ζητήστε από τους/τις μαθητές/τριες να σχεδιάσουν έναν τροχό με 8 κομμάτια, σε ένα κομμάτι χαρτί.
  2. Δώστε δύο σενάρια στους/στις μαθητές/τριες. Για παράδειγμα:
    • “Βρίσκεστε σε ένα πάρτι και ένας/μια κοντινός/ή φίλος/η σας προσφέρει ένα τσιγάρο”.
    • “Βρίσκεστε στο εμπορικό κέντρο με τους/τις φίλους/ες σας και δύο φίλοι/ες επιμένουν να δοκιμάσετε ηλεκτρονικά τσιγάρα”.
  3. Δώστε 5 λεπτά στους/στις μαθητές/τριες να συμπληρώσουν το αριστερό μισό του τροχού με στρατηγικές/τρόπους να “πουν όχι” ή να αρνηθούν οποιοδήποτε προϊόν καπνού για μια κατάσταση και στο δεξιό μισό για την άλλη περίπτωση.  
  4. Οι μαθητές εργάζονται σε ζευγάρια. Συζητούν τις απαντήσεις τους και σχολιάζουν τις πιο συνήθεις στρατηγικές άρνησης ή διαφορές σχετικές με την κατάσταση.
  5. Ο/Η εκπαιδευτικός σχεδιάζει τον ίδιο τροχό στον ασπροπίνακα (τροχός της τάξης) και ζητά από τον/την κάθε μαθητή/τρια να μοιραστεί μια ή δύο από τις δεξιότητες που έγραψαν με ολόκληρη την τάξη- μια συλλογή από ιδέες

Μερικές συμβουλές:

    • Όταν κοιτάζετε τις απαντήσεις, βεβαιωθείτε ότι καμιά απάντηση δεν κοροϊδεύει ή μειώνει άτομα.
    • Ενθαρρύνετε τους/τις μαθητές/τριες να χρησιμοποιήσουν τον τροχό της τάξης για να προσθέσουν μερικές στρατηγικές γύρω από τον τροχό.
  1. Συζήτηση:
    • Ποιες στρατηγικές μπορείτε να δείτε τον εαυτό σας να χρησιμοποιεί στην κάθε κατάσταση;
    • Υπάρχουν κάποιες στρατηγικές που δεν μπορείτε να φανταστείτε τον εαυτό σας να χρησιμοποιεί;
Αναπαράσταση ρόλων (μεγαλύτερη σε ηλικία έφηβοι)

Σκοπός
  • Σχηματίστε τρόπους να λέτε όχι σε τρεις διαφορετικές καταστάσεις, στις οποίες το ίδιο προϊόν καπνού προσφέρεται.
  • Παρακολουθήστε τον πιθανό και ρεαλιστικό διάλογο που μπορεί να λάβει μέρος σε αυτές τις διαφορετικές καταστάσεις.
  • Συζητήστε τους διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να αρνηθείτε αυτά τα προϊόντα σύμφωνα με το πως δημιουργήθηκαν οι σκηνές από τις μαθητικές ομάδες.

Υλικά

Ασπροπίνακας, Μαρκαδόροι, Υπολογιστής, Πρόσβαση στο Διαδίκτυο και ένας προβολέας

Ροή
  1. Χωρίστε την τάξη σε μικρές ομάδες και ενημερώστε την τάξη ότι πρέπει να δημιουργήσουν μια παράσταση. Παρέχετε στην κάθε ομάδα ξεκάθαρες οδηγίες για τη δραστηριότητα.
  2. Δώστε στην κάθε ομάδα από τουλάχιστον μια κάρτα σκηνής με μια λεπτομερή περιγραφή του σκηνικού (οι ομάδες μπορούν να πάρουν την ίδια κάρτα). Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει ένας/μια μαθητής/τρια στον/στην όπου προτείνεται να δοκιμάσει ηλεκτρονικά τσιγάρα/ναργιλέ, αλλά δεν επιθυμεί να το κάνει:
    • Πηγαίνοντας στην παραλία με τους/τις φίλους/ες σας
    • Πάρτι σε σπίτι, στο οποίο γνωρίζετε τα μισά άτομα
    • Κάνοντας παρέα με καινούργιους/ες φίλους/ες στο εμπορικό κέντρο
  3. Οι ομάδες καθορίζουν 4-5 ρόλους (με βάση το μέγεθος της ομάδας) που σχετίζονται με τα άτομα που μπορούν να παρευρεθούν στην σκηνή. Πρέπει να σκεφτούν μια σύντομη περιγραφή του χαρακτήρα και ένα στόχο που θα έχουν καθώς υποδύονται, για παράδειγμα ένας ρόλος μπορεί να είναι ένας/μια μαθητής/τρια που ακολουθεί τους κανόνες και προσπαθεί να πείσει τους άλλους ότι δεν είναι σωστό να καπνίζει, ακόμα ένας ρόλος μπορεί να είναι ένας/μια μαθητής/τρια που θεωρεί το κάπνισμα ότι είναι κάτι που θεωρείται φοβερό και προσπαθεί να πείσει το/τη μαθητή/τρια να δοκιμάσει ναργιλέ, κάποιος/α άλλος/η μαθητής/τρια μπορεί να είναι ένας/μια μαθητής/τρια που υποστηρίζει ότι το να καπνίσεις ναργιλέ μια φορά δεν είναι μεγάλο πράγμα κλπ.
  4. Μπορείτε να βοηθήσετε τις ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να καθορίσουν ρόλους με αυτούς τους ρόλους για υπόδυση, από τους οποίους μπορούν να επιλέξουν μερικούς. 
  5. Δώστε στις ομάδες 15-20 λεπτά για να ετοιμάσουν τις δημιουργικές παραστάσεις τους διάρκειας 2-4 λεπτών, επιδεικνύοντας τις διαφορετικές απαντήσεις με βάση το προκαθορισμένο σκηνικό που τους ανατέθηκε.
  6. Οι ομάδες παρουσιάζουν μπροστά από την τάξη.
  7. Συζήτηση
    • Από τις παραστάσεις που προβλήθηκαν, ποιοι είναι μερικοί άλλοι ρόλοι που αναμένατε να δείτε με βάση το κάθε περιβάλλον; Τι θα μπορούσαν να πουν και πως θα απαντούσατε;
    • Έρχεστε σπίτι από ένα πάρτι και ο γονιός σας ρωτά: “Υπήρχαν [τσιγάρα, ηλεκτρονικά τσιγάρα/άτμισμα και ναργιλές, μη καπνιζόμενος καπνός ή άλλα προϊόντα με νικοτίνη] στο πάρτι;” Πως θα απαντούσατε;
Προηγούμενο θέμα
Πίσω στο Κεφάλαιο
Επόμενο Κεφάλαιο