Θεματική 3 Αναζητώντας τις ενδείξεις
Ο Π.Ο.Υ. (Π.Ο.Υ., 2019) όρισε τη Διαταραχή Gaming ως ένα μοτίβο επίμονης ή επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς gaming («Ψηφιακό Gaming» ή «Video-Gaming»), το οποίο μπορεί να είναι διαδικτυακό (δηλαδή μέσω Διαδικτύου) ή εκτός σύνδεσης, που εκδηλώνεται με 3 χαρακτηριστικά συμπτώματα:
- Μειωμένη ικανότητα ελέγχου επάνω στο gaming (π.χ. έναρξη παιχνιδιού, συχνότητα, ένταση, διάρκεια, τερματισμός, γενικό πλαίσιο)
- Αυξημένη προτεραιότητα που δίνεται στο gaming, σε βαθμό που το gaming υπερέχει έναντι άλλων ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων της καθημερινότητας (λειτουργική ανεπάρκεια)
- Συνέχιση ή η κλιμάκωση του gaming, παρά τις αρνητικές συνέπειες που ήδη έχουν αρχίσει να εμφανίζονται.
Το συμπεριφορικό αυτό μοτίβο είναι αρκετά σοβαρό, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές βλάβες λειτουργικότητας στον προσωπικό, οικογενειακό, εκπαιδευτικό, επαγγελματικό τομέα ή και σε άλλους τομείς λειτουργικότητας.
Προκειμένου να διαγνωστεί ένα άτομο με Διαταραχή Gaming, θα πρέπει να ισχύουν όλα τα συμπτώματα σε συνδυασμό με την λειτουργική ανεπάρκεια.
Υπάρχουν διάφορες κλίμακες για την αξιολόγηση της προβληματικής χρήσης των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Ίσως η πιο γνωστή είναι η Κλίμακα Εθισμού στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης του Bergen (BSMAS).
- Η αφιέρωση μεγάλου χρονικού διαστήματος της ημέρας στην σκέψη των Μέσων Κοινωνικών Δικτύωσης ή στον προγραμματισμό χρήσης τους
- Η έντονη επιθυμία χρήσης των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης όλο και περισσότερο
- Η χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης με σκοπό την αποφυγή προσωπικών προβλημάτων
- Η ανεπιτυχής προσπάθεια περιορισμού της χρήσης των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης
- Η αίσθηση ανησυχίας ή προβληματισμού σε περίπτωση απαγόρευσης της χρήσης των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης
- Η εκτεταμένη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης που καταλήγει σε αρνητικό αντίκτυπο στην εργασία ή τις σπουδές.
Τα στοιχεία βαθμολογούνται με βάση την ακόλουθη κλίμακα: 1=πολύ σπάνια, 2=σπάνια, 3=μερικές φορές, 4=συχνά, 5=πολύ συχνά.
Η αξιολόγηση τεσσάρων ή περισσότερων από αυτά τα στοιχεία με ‘συχνά’ ή ‘πολύ συχνά’ θα μπορούσε να είναι ένδειξη εθισμού στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί επίσημο κριτήριο – προς τω παρόν, χρησιμοποιείται μόνον για να παρέχει ορισμένες κατευθυντήριες.
Τι είναι προβληματικό & τι όχι
- Πολλά μέσα ενημέρωσης και ορισμένα δημόσια πρόσωπα και επιστήμονες υπερτονίζουν τις απειλές από την ψηφιακή τεχνολογία, υπονομεύοντας τα πλεονεκτήματά της. Προσοχή, δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους υπερβολικοί ισχυρισμοί είναι αλήθεια!
- Επίσης, πολλοί γονείς ανησυχούν για τον αντίκτυπο της ψηφιακής τεχνολογίας στα παιδιά τους, καθώς σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση στις ΗΠΑ το 86% των γονέων συμφώνησαν/συμφώνησαν έντονα ότι τα έφηβα παιδιά τους παίζουν πάρα πολλά βιντεοπαιχνίδια.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η συνήθης, ακόμη και σε υψηλά επίπεδα, χρήση ψηφιακής τεχνολογίας από παιδιά και εφήβους, θα οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα. Πολύ πιο κρίσιμος παράγοντας από αυτό είναι η γενικότερη εικόνα της καθημερινής ζωής τους: αν εκπληρώνουν τις σχολικές τους υποχρεώσεις, αν αισθάνονται ικανά και αυτόνομα, αν συναναστρέφονται με τα συνομήλικά τους άτομα και ούτω καθεξής.
- Ως εκ τούτου, ένα παιδί ή ένα έφηβο άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί πολύ τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, να παρακολουθεί πολλά βίντεο στην εφαρμογή TikTok ή να παίζει πολλά βιντεοπαιχνίδια και να εξακολουθεί να είναι καλά προσαρμοσμένο. Ακριβώς όπως η προηγούμενη γενιά παιδιών παρακολουθούσε τηλεόραση, αυτή η γενιά είναι κυρίως δια-δικτυωμένη (online), πράγμα που μπορεί να είναι περισσότερο ωφέλιμο (περισσότερα θα παρουσιαστούν στο Κεφάλαιο 3, για τους δημιουργικούς και παραγωγικούς τρόπους χρήσης του Διαδικτύου).
- Προβληματική χρήση του Διαδικτύου θα προκύψει σε πολύ μικρό ποσοστό παιδιών και εφήβων. Σε αυτήν την Ενότητα συζητάμε διεξοδικά το πώς να αναγνωρίσουμε και πώς μπορούμε να διαχειριστούμε μια τέτοια κατάσταση. Ωστόσο, ο σωστός τρόπος είναι να αποδεχτούμε τις νέες τεχνολογίες, να παραμερίζουμε τον φόβο και να συμμετέχουμε στο πώς τις χρησιμοποιούν τα παιδιά. Ακόμη πιο σημαντικό, είναι το να είμαστε υποστηρικτικά άτομα, ως διδακτικό προσωπικό, γενικότερα.