Θεματική 2 Ενδείξεις και συμπτώματα κατανάλωσης εναντίον προβληματικής κατανάλωσης αλκοόλ

Ο/Η εκπαιδευτικός παρατήρησε ότι ο Αντρέας, ένας 14χρονος μαθητής, που μέχρι τώρα είχε καλούς βαθμούς, ξεκίνησε να απουσιάζει από τα μαθήματα και να έχει χαμηλούς βαθμούς.  Απουσίασε από τα μαθήματα κυρίως τα πρωινά της Δευτέρας. Έχει επίσης αναφερθεί στην αίθουσα καθηγητών ότι όταν τον προσέγγισαν, η αντίδραση του ήταν νευρική. Επιπρόσθετα, ο εκπαιδευτικός γνώριζε ότι η μητέρα του μαθητή, που πήγαινε τακτικά στο σχολείο για να μάθει για την απόδοση του γιου της, δεν εμφανίστηκε τους τελευταίους μήνες, ακόμα και όταν της τηλεφώνησε.

Αναφορικά με αυτή την κατάσταση, τίθεται το ερώτημα: τι συμβαίνει με τον Αντρέα;

Ο εκπαιδευτικός, σκεπτόμενος τι είναι πιο κατάλληλο να κάνουν για να βοηθήσουν τον Αντρέα, αποφασίζει τα ακόλουθα:

1. Να συλλέξει περισσότερες πληροφορίες για να ανακαλύψει τους λόγους που ο Αντρέας απουσιάζει από την τάξη τα πρωινά της Δευτέρας: υπάρχει κάποια δραστηριότητα/υποχρέωση που δεν μπορεί να συνδυαστεί με τα μαθήματα; Υπάρχει πρόβλημα/δυσκολία στην οικογένεια που τον εμποδίζει από το να πάει σχολείο;  
2. Να συλλέξει περισσότερες πληροφορίες για τον Αντρέα όταν είναι στο σχολείο. Παρουσιάζει άλλες ενδείξεις που πρέπει να ανησυχούν τον εκπαιδευτικό (για παράδειγμα, φεύγει από το σχολείο πιο νωρίς, έχει ερεθισμένα μάτια);

Ένας εκπαιδευτικός γνώριζε ότι ο Αντρέας ξεκίνησε να βοηθά τον πατέρα του τα Σαββατοκύριακα με το μικρό λαχανόκηπο της οικογένειας του και με τις δουλειές τους σπιτιού. Η οικονομική του κατάσταση έχει γίνει δύσκολη πριν η μητέρα του εισαχθεί στο νοσοκομείο για μια απροσδόκητη εγχείρηση και ανάρρωση και ο πατέρας του απολύθηκε λόγω κατανάλωσης αλκοόλ.    

Συνειδητοποιώντας τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε, ο εκπαιδευτικός της τάξης αποφάσισε να μιλήσει στον Αντρέα. Σεβόμενος τα δεδομένα του μαθητή, ο εκπαιδευτικός του μίλησε κατ’ ιδίαν. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο εκπαιδευτικός προσπάθησε να κατανοήσει πως μπορεί να είναι να βιώνει μια καινούργια οικογενειακή πραγματικότητα και ποια σημεία/θέματα θεωρούνταν περισσότερο σημαντικά για τον Αντρέα. Συμφώνησε επίσης με τον Αντρέα να μιλήσει με μια άλλη εκπαιδευτικό που γνώριζε για διάφορα κοινωνικά προγράμματα και να προσπαθήσει να βρει βοήθεια.

Μετά από μερικές συναντήσεις, ο Αντρέας ξεκίνησε να συμπεριφέρεται φυσιολογικά ξανά στο σχολείο.

Οι άλλα εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι έχουν επίσης παρατηρήσει ότι η συμπεριφορά του Αντρέα έχει αλλάξει, αλλά το θεώρησαν ως φυσιολογικό στάδιο της εφηβικής ανάπτυξης. Παρόλα αυτά, οι βοηθοί ανέφεραν ότι ο Αντρέας είχε απώλεια μνήμης και εμφανιζόταν νευρικός σε μερικές περιπτώσεις.

Ο εκπαιδευτικός σκέφτηκε να μιλήσει στον Αντρέα κατά τη διάρκεια του μεγάλου διαλείμματος. Πήγαν σε ένα ήσυχο και απομονωμένο σημείο, και ο εκπαιδευτικός ξεκίνησε να λέει ότι παρατήρησε μερικές αλλαγές στη συμπεριφορά του που θα ήθελε να κατανοήσει. Ο εκπαιδευτικός ξεκίνησε να συγκεκριμενοποιεί μερικές από αυτές τις αλλαγές, όπως το γεγονός ότι απουσίαζε από τα μαθήματα ή δεν πήγαινε στο σχολείο ή καταστάσεις στις οποίες φαίνεται πιο ανενεργός για παράδειγμα το γεγονός ότι έχανε μαθήματα γυμναστικής που του αρέσουν. Ο εκπαιδευτικός έδωσε χρόνο στον Αντρέα για να αντιδράσει. Του είπε επίσης ότι τον έχουν προβληματίσει και άλλες καταστάσεις, όπως απώλεια μνήμης και ευερεθιστότητα. Μετά από αυτό, ο εκπαιδευτικός οργάνωσε ακόμα μια συνάντηση στο ίδιο μέρος και την ίδια ώρα για να επαναξιολογήσουν τη συμπεριφορά του Αντρέα. Ο Αντρέας παρατήρησε το γνήσιο ενδιαφέρον και το σεβασμό με τον οποίο του φέρθηκε ο εκπαιδευτικός και του είπε ότι ξεκίνησε να κάνει παρέα με μια νέα ομάδα ατόμων που περιστασιακά καταναλώνουν αλκοόλ και δε γνωρίζει πως να χειριστεί την κατάσταση. 

Ο εκπαιδευτικός θεώρησε ότι ο Αντρέας χρειάζεται περισσότερη εξατομικευμένη στήριξη και τον παρέπεμψε στον σχολικό ψυχολόγο. Πέρα από την  ψυχολογική στήριξη, οι εβδομαδιαίες συναντήσεις συνεχίστηκαν.

Ο/Η εκπαιδευτικός πρέπει να είναι σε εγρήγορση σχετικά με τις αλλαγές στην συμπεριφορά/στάσεων των μαθητών/τριων.

• Οι εκπαιδευτικοί πρέπει πρώτα να καταγράψουν τα συμπτώματα και τις ενδείξεις, και να παρατηρήσουν ότι επαναλαμβάνονται και να τα συγκρίνουν (ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ρωτήσει διάφορους παράγοντες του σχολείου που έχουν επαφή με το νεαρό άτομο για να αναφέρουν εάν επίσης παρατήρησαν κάποιες αλλαγές). Μπορούν να εκφράζουν αλλαγές που έχουν σχέση με τον/τη μαθητή/τρια, τους σχολικούς βαθμούς, την κοινωνικοποίηση, την οικογένεια (μόνο αλλαγές που παρατηρούν). Ο/Η εκπαιδευτικός πρέπει να βεβαιωθεί ότι οι συμπεριφορικές αλλαγές δεν είναι μόνο αποτελέσματα του σταδίου εφηβείας.
• Μιλήστε στο/στη μαθητή/τρια και μοιραστείτε μαζί τους ότι βλέπετε κάποιες αλλαγές Ρωτήστε για τους λόγους της αλλαγής, και ρωτήστε τι πιστεύει ο/η μαθητής/τρια, τι πρέπει να κάνει, και αν χρειάζεται βοήθεια.
• Ζητήστε στήριξη από έναν/μια ειδικό εάν χρειάζεται: Μιλήστε σε έναν/μια ψυχολόγο για να σας δώσει περαιτέρω συμβουλές ή ακόμα και στήριξη σε αυτό το έργο.

Στο σχολείο του Αντρέα, έχουν αυξηθεί οι συγκρούσεις μεταξύ των μαθητών/τριων μέσα και έξω από την τάξη. Επιπρόσθετα, έχει μειωθεί  η γενική σχολική απόδοση.

Παράλληλα, το σχολικό συμβούλιο νοιώθει ότι οι εκπαιδευτικοί είναι δυσαρεστημένοι/ες και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τους/τις μαθητές/τριες, εγκαταλείποντας την προσπάθεια και ρίχνοντας την ευθύνη στους πάντες και τα πάντα για τις δυσάρεστες συνθήκες. Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί ένα χάσμα μεταξύ εκπαιδευτικών και βοηθών: δεν εργάζονται πλέον σαν ομάδα.

Το ερώτημα είναι: Τι πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση;

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η αρνητική κατάσταση, έχουν αποφασιστεί τα ακόλουθα μέτρα:

1. Οι εκπαιδευτικοί συμμετείχαν σε εκπαιδευτικά σεμινάρια για την εφαρμογή προγραμμάτων ανάπτυξης προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων για μαθητές/τριες.
2. Το υποστηρικτικό προσωπικό εκπαιδεύτηκε για να ενδυναμώσει τη σημασία του ρόλου τους στις δυναμικές του σχολείου.
3. Οργανώθηκαν συναντήσεις με μαθητές/τριες ανά τάξη, για να εισηγηθούν δραστηριότητες που επιθυμούν να γίνονται περισσότερο στο σχολείο.
4. Δημιουργήθηκαν ψυχαγωγικοί όμιλοι.
5. Καθιερώθηκαν βραβεία για τους/τις καλύτερους/ες μαθητές/τριες (σε διάφορα θέματα).  
6. Οργανώθηκαν υποστηρικτικές συναντήσεις για γονείς.
7. Οργανώθηκαν σεμινάρια ανάπτυξης ομάδων για τους/τις σχολικούς/ες επαγγελματίες.
8. Δημιουργήθηκε ένα γραφείο για ψυχολογική και κοινωνική στήριξη για μαθητές/τριες, εκπαιδευτικούς, γονείς, και σχολικό προσωπικό.
9. Το σχολείο ξεκίνησε να συνεργάζεται με γειτονικά πανεπιστήμια ούτως ώστε να αναπτύξει προγράμματα σε διάφορους τομείς όπως ψυχολογία, εκπαίδευση, επιστήμη, καλές τέχνες, και επιστήμη της διατροφής.